Is mijn e-mail gehackt? En zo ja, wat te doen?

De tweede manier waarop e-mailaccounts vaak gehackt worden is phishing. Dit is een vorm van oplichting waarbij spambots een grote hoeveelheid valse e-mails versturen. Deze e-mails moeten de ontvangers ertoe verleiden om bijvoorbeeld persoonlijke toegangsgegevens in te voeren op een (eveneens valse) website. Vaak gaat het om e-mails die afkomstig lijken te zijn van een bekende afzender of website, en waarin de indruk wordt gewekt dat je om veiligheidsredenen je wachtwoord moet invullen. Als je dit doet, kom je terecht op een vervalste website, die vaak erg lijkt op een authentieke site. De daar ingevoerde wachtwoorden komen echter rechtstreeks terecht bij internetcriminelen. Onthoud daarom altijd: serieuze websites, e-mailproviders, banken, verzekeraars en online winkels vragen gebruikers nooit via e-mail om een wachtwoord. Vul zulke gegevens dan ook nooit in. Weet je niet zeker of een e-mail betrouwbaar is? Neem dan eerst contact op met de klantenservice van de persoon of organisatie die de e-mail zogenaamd heeft verstuurd.

De derde methode die cybercriminelen hanteren om toegang krijgen tot gevoelige gegevens is de malware-aanval. In de meeste gevallen worden kwaadaardige programma's naar de computers van de slachtoffers gestuurd via een e-mail, met het gevaarlijke bestand vermomd als ‘onschuldige’ bijlage. Als je zo’n bijlage opent, installeert de malware zich op je computer – inclusief spyware of een keylogger. Deze malwareprogramma's draaien vervolgens ongestoord en stiekem op de achtergrond en lezen gevoelige gegevens en wachtwoorden. Keyloggers registreren bijvoorbeeld alles wat je op het toetsenbord van de geïnfecteerde PC typt en sturen die gegevens door naar hackers; dus ook de wachtwoorden die je invoert. De meest effectieve bescherming tegen spyware is een up-to-date virusbescherming en een geactiveerde firewall op je computer. Maar als gebruiker moet je zelf ook oplettend zijn: wees altijd sceptisch en controleer eerst de authenticiteit van e-mails voordat je een bijlage opent.

Als onbevoegden je wachtwoord al wél hebben gewijzigd, kun je meestal alsnog toegang krijgen tot je account door een of meerdere beveiligingsvragen van je e-mailprovider te beantwoorden. Gebruik hiervoor de functie ‘Wachtwoord vergeten’. Afhankelijk van de informatie die je eerder hebt ingevoerd, moet je vragen beantwoorden als “Wat is de meisjesnaam van je moeder?” of “Hoe heette je eerste huisdier?”. De antwoorden op deze vragen zijn meestal nagenoeg alleen bij jou bekend. Sommige aanbieders vragen ook om je mobiele telefoonnummer of om een secundair e-mailadres en bepalen op die manier of je toegang tot het account mag krijgen. Als je de vragen correct beantwoordt, ontvang je een nieuw wachtwoord via je alternatieve e-mailadres of op je mobiele telefoon. Verander dit wachtwoord vervolgens in een nieuw (niet het oude!) wachtwoord, om de hackers weer buiten te sluiten.

Nu is het tijd om uit te zoeken hoe het kan dat je e-mail gehackt is. Scan je hele systeem – bij voorkeur met een rescue-disc of een online scanner – op malware. Rescue-discs worden aangeboden door alle belangrijke ontwikkelaars van antivirussoftware, zoals Kaspersky . Een gratis online scan vind je onder meer op Bitdefender . De reden voor deze maatregel: als het wachtwoord met een keylogger werd uitgelezen en je e-mail op die manier gehackt is, kan de malware ook het gewijzigde wachtwoord weer uitlezen. Vindt de scan iets bedreigends? Zorg er dan voor dat je je wachtwoorden wederom wijzigt zodra je de malware hebt verwijderd. Alleen zo kun je er zeker van zijn dat de malware het nieuwe wachtwoord niet ook heeft gestolen. Is er geen malware op je computer gevonden? Dan is je e-mail waarschijnlijk gehackt met behulp van een phishing-mail die je in het verleden hebt ontvangen of middels een grootschalige gegevensdiefstal.

Heb je weer toegang tot je e-mailaccount, is je systeem gecontroleerd en heb je je wachtwoord gewijzigd? Dan raden we je aan om een overzicht te maken van de omvang van de hack en indien nodig bewijs te verzamelen. Is er uit jouw naam spam verstuurd? Zijn er aankopen gedaan met je e-mailadres? Dit alles moet je vastleggen om eventuele fraude te kunnen aantonen. Als jij of iemand anders (bijvoorbeeld een webshop) met financiële schade te maken krijgt, moet je de zaak onmiddellijk melden bij de politie en indien nodig een advocaat raadplegen.

Tot slot moet je voorbereid zijn op toekomstige hackpogingen. Wijzig het liefst al je wachtwoorden; als er bijvoorbeeld een keylogger op je computer geïnstalleerd was, kan die ook andere wachtwoorden hebben gestolen. Omdat goede wachtwoorden moeilijk te onthouden zijn, is het handig om een password manager (wachtwoordbeheerder) te gebruiken. Dat is een programma waarin je al je wachtwoorden overzichtelijk kunt bewaren. Het programma kan je bovendien een herinnering sturen wanneer je je wachtwoorden moet wijzigen. Verder is het aan te raden om je belangrijkste accounts te beveiligen met een twee-factor-authenticatie. Dit is een dubbele verificatie, waarbij je zowel een wachtwoord als een aparte nummercode moet invoeren om in te loggen. Die code krijg je meestal per SMS toegestuurd. Alleen met deze combinatie van wachtwoord en code kun je een account of apparaat gebruiken. Hackers kunnen alleen het wachtwoord stelen en niet de bijbehorende code. Steeds meer e-mailaanbieders en online portalen hebben zulke beveiligingsmogelijkheden. Je kunt ze inschakelen via de instellingen van je account.